|
Aan de bewoners van dit
adres |
|
Datum |
14 september 2006 |
Sector |
V&H/Ketenbeheer |
|
Nummer |
2006WEM003863 |
Referentie |
M. Heil |
|
Uw brief van |
|
Doorkiesnummer |
030-2582655 |
|
Uw nummer |
|
Faxnummer |
030-2583106 |
|
Bijlage |
1 |
E-mailadres |
Menno.Heil@provincie-utrecht.nl |
|
|
|
Onderwerp |
IJzerrijk (grond)water Zevenhuizerstraat
Bunschoten |
De afgelopen tijd is het
geel/oranjegekleurde grondwater in uw omgeving veel in het nieuws geweest.
Mogelijk heeft u daar vragen over. Met deze brief willen wij u informeren.
Welke instanties zijn er
betrokken?
De volgende instanties
vinden het belangrijk dat u de juiste informatie krijgt:
- Waterschap Vallei &
Eem: Het waterschap is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het
oppervlaktewater. Voor de stortplaats Smink heeft het Waterschap een vergunning
verleend.
- Gemeente Bunschoten: De
gemeente Bunschoten is verantwoordelijk voor het algemene welzijn van de burgers
in haar grondgebied.
- Gemeente Amersfoort: De
Gemeente Amersfoort is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de bodem en het
grondwater in haar grondgebied. De gemeente heeft dit uitbesteed aan Gewest
Eemland.
- Provincie Utrecht: De
Provincie Utrecht is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de bodem en het
grondwater in de gemeente Bunschoten. Tevens is de provincie verantwoordelijk
voor de hoeveelheid grondwater die opgepompt wordt. Ook heeft de provincie
Utrecht de vergunning in het kader van de Wet milieubeheer verleend aan het
bedrijf Smink Afvalverwerking B.V. (hierna te noemen Smink). Zij ziet ook toe op
de naleving van deze vergunning door het bedrijf Smink.
Welke onderzoeken zijn
uitgevoerd en welke resultaten zijn er?
Naar aanleiding van de
meldingen over geel/oranje gekleurd grondwater is onderzoek uitgevoerd. Op 21
juli 2006 is opgepompt grondwater bij Zevenhuizerstraat 150 en 164 te Bunschoten
bemonsterd. Bij huisnummer 164 was het grondwater oranje gekleurd, terwijl dit
bij huisnummer 150 helder van kleur was. Deze monsters zijn geanalyseerd. De
analyseresultaten zijn opgenomen in bijlage 1 bij deze brief. De
analyseresultaten van het bemonsterde grondwater zijn voorgelegd aan de
bodemdeskundigen van het gewest Eemland en de provincie Utrecht, de deskundigen
van Waterschap Vallei & Eem en een deskundige van de GGD.
Zij zijn tot de conclusie
gekomen dat de oranje kleur van het grondwater wordt veroorzaakt door het ijzer
dat in het grondwater aanwezig is. Voor de stoffen nikkel en arseen wordt voor
huisnummer 164 de zogenaamde streefwaarde van de Wet bodembescherming
overschreden, maar niet de zogenaamde tussenwaarde en interventiewaarde. Dat
betekent dat de overschrijding zo beperkt is dat nader onderzoek overbodig is.
Er zit vooral veel ijzer in het grondwater. Omdat het een onschadelijke stof is,
zijn hiervoor geen normen vastgesteld.
Mede gelet op de conclusies
van de GGD is er geen aanleiding om maatregelen te nemen. Ook is een nader
onderzoek naar de bodemkwaliteit niet noodzakelijk.
De conclusie van de GGD
staat verderop in de brief beschreven.
Ook is er op 9 augustus 2006
een buurtonderzoek uitgevoerd om te onderzoeken bij welke bewoners het oranje
grondwater wordt opgepompt. Hieruit wordt geconcludeerd dat op dat moment alleen
bij huisnummer 164 oranje grondwater werd opgepompt. Tevens is bij huisnummer
269 geel grondwater opgepompt. Bij de overige pompen in de Zevenhuizerstraat
werd kleurloos water opgepompt. De situatie verschilt dus van plek tot
plek.
Zijn er gezondheidsrisico’s
voor mensen? En voor dieren?
De GGD heeft de
analyseresultaten van het bemonsterde grondwater beoordeeld. Zij concluderen,
dat er geen gevaar is voor de gezondheid van de mens. Via bewoners aan de
Zevenhuizerstraat is ook de Gezondheidsdienst voor Dieren om een reactie
gevraagd. De Gezondheidsdienst voor dieren concludeert dat de dieren niet van
het grondwater bij huisnummer 164 moeten drinken vanwege het gehalte aan
ammonium en ijzer in het grondwater. Ammonium is een stikstofverbinding uit
onder andere dierlijke mest en kunstmest.
De dieren kunnen bij veel
drinken problemen met de gezondheid krijgen. Bovendien heeft het (grond)water
met zoveel ammonium en ijzer een afwijkende smaak. Het consumeren van het vlees
en de melk van de koeien, die veel (grond)water hebben gedronken (kwaliteit
zoals bij huisnummer 164), is niet schadelijk voor de mens.
Verder adviseert de
Gezondheidsdienst voor Dieren om de gewassen niet te besproeien met het
grondwater bij huisnummer 164, omdat dit de groei van de gewassen tegen houdt.
Door het besproeien met veel ijzerhoudend water ontstaat er een bruine aanslag
op het blad waardoor de groei van de plant achterblijft. Overigens zijn de
gewassen, na goed wassen, wel geschikt voor consumptie.
Wat is de oorzaak van
aanwezigheid van ijzer?
De verklaring voor het
vrijkomen van ijzer is te vinden in de extreme droogte in de maanden juni en
juli waardoor de grondwaterstand sterk gedaald is. Hierdoor is veel van het van
nature aanwezige ijzer in de (droge) slootbodems en grond geoxideerd. Dit ijzer
is door de sterke regenval vanuit de grond en de slootbodems in oplossing
gekomen hetgeen de verklaring is van de verkleuring van het betreffende water.
In dit verband past de constatering dat de kleur van het grondwater en in de
sloten inmiddels, na de natte maand augustus, veel lichter is geworden. Van het
oppervlaktewater zijn monsters genomen en daar lag het ijzergehalte beneden de 5
mg ijzer per liter. Van het grondwater zijn recent monsters genomen. Helaas zijn
hiervan nog geen analyses voorhanden. We verwachten geen bijzonderheden, maar
mochten die er wel zijn, dan zullen wij u hierover informeren.
Is de oude stort ‘De
Lindeboom’ bij Smink de veroorzaker?
Nee. Hoewel deze stort niet
is voorzien van een damwand en/of een onderafdichting is dit niet de veroorzaker
van de aanwezigheid van ijzer, nikkel en arseen bij u in de omgeving. Deze
stoffen komen van nature voor in de bodem, zoals op zoveel plaatsen in
Nederland.
Het grondwater in de polder
stroomt langzaam van zuid naar noord. De stoffen ijzer, nikkel en arseen zijn
ook in het grondwater ten zuiden (stroomopwaarts) en in Vathorst en in Nieuwland
geconstateerd. Er is dus geen relatie met de voormalige stortplaats de
Lindeboom.
De bodem onder de
Lindeboom is wel verontreinigd met andere stoffen. Dat staat in een besluit van
de Wet bodembescherming van 5 december 1997. Hierin wordt geconcludeerd dat de
bodem ernstig is verontreinigd, maar dat de sanering daarvan niet spoedeisend
is. Er zijn geen risico’s voor de volksgezondheid en het ecosysteem te
verwachten. De aangetroffen verontreiniging verspreidt zich niet of nauwelijks;
het gaat om hooguit tientallen meters. In een onderzoek van 2001 wordt dit
bevestigd.
Is de huidige stortplaats
van Smink de veroorzaker?
Nee. Om dezelfde redenen als
hierboven kan ook de huidige stortplaats niet de veroorzaker van de aanwezigheid
van ijzer, nikkel en arseen zijn. Het afvalwater van de stort (percolaat) bevat
nauwelijks ijzer en wordt bovendien opgevangen, opgepompt en gezuiverd.
Volgens krantenberichten
vertoont de damwand gebreken en zitten er scheurtjes in de onderafdichting. Dat
zijn toch voldoende argumenten om aan te nemen dat hierdoor de omgeving wordt
vervuild?
Nee. Ook voordat de damwand
is aangelegd was er geen sprake van verontreiniging van de omgeving. De damwand
is een extra maatregel.
De damwand vormt samen met
een kleilaag in de bodem een bak. Grondwater in de bak kan in principe niet naar
de omgeving stromen. Bovendien kan Smink makkelijker het grondwaterpeil in de
bak beheersen. Door het oppompen
van het grondwater in de bak zorgt Smink dat het grondwater in de bak tien
centimeter lager is dan het grondwaterpeil buiten de bak. Naast de damwand is
dit dus de tweede maatregel om ervoor te zorgen dat het grondwater onder de
stort zich niet naar de omgeving kan verspreiden. Bij eventuele scheurtjes
zullen de verontreinigingen zich binnen de bak blijven.
De damwand is volgens de
geldende normen aangelegd. Externe deskundigen hebben hierop toegezien. Er zijn
geen scheurtjes en/of lekkages in de damwand. Het beheersen van de
grondwaterstand in de bak is een ingewikkeld proces. In 2005 is geconstateerd
dat op twee plaatsen aan de noordzijde van de stort het grondwater in de bak
hoger stond dan buiten de bak. Daarom zijn er met Smink afspraken gemaakt om het
grondwaterpeil in de bak te herstellen. Hiervoor heeft Smink een extra
onttrekkingsdrain aangelegd.
In een rapportage staat dat
er in 1997
in een folie scheurtjes zijn geconstateerd. Nog voordat er
afval op de folie in het betreffende compartiment is gestort zijn de scheurtjes
gerepareerd.
Kortom de damwand vertoont
geen gebreken en de scheurtjes in de folie zijn gerepareerd. Er is geen enkele
aanleiding om aan te nemen dat de omgeving verontreinigd is door activiteiten
van Smink.
Smink voert zelf de
controles van het grondwaterpeil uit. Is dit geen
risico?
Alle bedrijven met een
milieuvergunning moeten regelmatig rapportages opstellen. Wij controleren deze
rapportages op volledigheid en juistheid. Omdat Smink het grondwaterpeil moet
beheersen, moet Smink ook zelf de controles uitvoeren. Smink is verplicht om
jaarlijks aan ons te rapporteren over het voorgaande jaar. Op deze manier houden
wij toezicht op het bedrijf.
Het is dus geen risico dat
Smink zelfstandig de controles van het grondwaterpeil
uitvoert.
Kunnen wij een verzoek om
inzage van rapportage indienen? Ik heb begrepen dat documenten van Smink geheim
zijn.
Smink moet volgens de
vergunningen een heleboel documenten opstellen. Gegevens die
concurrentie-gevoelig zijn, zijn niet openbaar. Technische rapporten zijn niet
per definitie geheim. Het is in echter niet gebruikelijk dat wij deze documenten
direct naar u toesturen. U kunt wel bij ons een verzoek doen om inzage van de
documenten. Hiervoor kunt u contact opnemen met onderstaand telefoonnummer.
Tot
slot
Het is mogelijk dat u na het
lezen van deze brief nog vragen heeft of dat u een verzoek heeft om bepaalde
rapportages in te zien. Hiervoor kunt u contact opnemen met de
heer Heil van de sector V&H/Ketenbeheer van de provincie
Utrecht. Hij is telefonisch bereikbaar onder nummer 030-2582655.
De inhoud van deze brief is
afgestemd met Waterschap Vallei & Eem, de Gemeente Bunschoten en de Gemeente
Amersfoort.
Hoogachtend,
gedeputeerde staten van
Utrecht,
namens
hen,